Στα φοιτητικά μου χρόνια εκτός από οικονομικά μπορώ να πω ότι μελέτησα αρκετά και μουσική. Πιο πολύ βέβαια άκουγα παρά έπαιζα, αλλά και αυτό καλό είναι… Αποδείχτηκε ωφέλιμο. Είναι καλό άλλωστε ένας μουσικός να έχει πολλές αναφορές και ακούσματα. Λοιπόν εκείνη την περίοδο και γοητευμένος από το Operation Mindcrime άρχισα να αναζητώ κι άλλα concept albums. Ήταν αναπόφευκτο να αγοράσω το The Wall των Pink Floyd, το concept album των concept albums με πωλήσεις που ξεπερνούν παγκοσμίως τα 30 εκατομμύρια αντίτυπα!
Άλμπουμ του οποίου το σενάριο πηγάζει σε μεγάλο ποσοστό από αυτοβιογραφικά στοιχεία του μπασίστα και τραγουδιστή της μπάντας Roger Waters. Μας αφηγείται την ιστορία του Pink, ενός πετυχημένου επιφανειακά ροκ σταρ ο οποίος ωστόσο δεν αισθάνεται καθόλου ευτυχισμένος με τη ζωή του. Το γεγονός ότι δεν γνώρισε ποτέ τον πατέρα του ο οποίος πέθανε στον Β παγκόσμιο πόλεμο, η ανατροφή από την υπερπροστατευτική μητέρα του, η σχολική καταπίεση, ένας αποτυχημένος γάμος, τα υποκατάστατα ευτυχίας μοιάζουν με τούβλα που σωρευτικά σχηματίζουν ένα τείχος γύρω του, από το οποίο δεν μπορεί να δραπετεύσει. Το τείχος είναι τα κόμπλεξ που έχουμε και τα οποία διαμορφώνονται από τις επιρροές που δεχόμαστε από την παιδική ηλικία. Κλειδωμένος και μαστουρωμένος στο δωμάτιο ενός ξενοδοχείου υποβάλλεται σε χορήγηση φαρμάκων προκειμένου να μπορέσει να εμφανιστεί στην σκηνή. Εκεί φαντάζεται ότι είναι κάποιος δικτάτορας και ότι μπορεί με την απόλυτη εξουσία του να καθοδηγήσει όπως θέλει τους οπαδούς του. Εν τέλει συνέρχεται και στην τελευταία κλιμάκωση του έργου υποβάλλει τον εαυτό του σε μία φανταστική δίκη, ένα είδος συνολικής αυτοκριτικής της ζωής του όπου συνειδητοποιεί ότι το τείχος δεν του το έχτισαν άλλοι αλλά ο ίδιος του ο εαυτός και ότι έξω υπάρχουν πολλοί άνθρωποι που μας αγαπούν και ότι δεν πρέπει να τους κρατάμε έξω από την ζωή μας.
Αν υπάρχει κάτι αινιγματικό στην πλοκή που με μπερδεύει είναι το τέλος και η αρχή του. Συγκεκριμένα στην αρχή του άλμπουμ ακούγεται αμυδρά μία φωνή να λέει “… we came in?” και στο τέλος του άλμπουμ η ίδια φωνή λέει “Isn’t this where …” και κόβεται. Αν ενώσει κάποιος το τέλος με την έναρξη του δίσκου συμπληρώνεται η πρόταση “Isn’t this where we came in?” Άρα τι θέλει να πει ο ποιητής; Εφόσον η ιστορία δημιουργεί έναν κύκλο μήπως αυτό υποδηλώνει ότι δεν είναι η πρώτη φορά που και ο πρωταγωνιστής βίωσε την ίδια κατάσταση και τα ίδια ερωτήματα; Μήπως δηλαδή το τείχος βρίσκεται πάντοτε εκεί απλά το σπάει προσωρινά; Δεν ξέρω…Όποιος γνωρίζει ας μου πει…
Αυτό που γνωρίζω είναι ότι ο δίσκος είναι αριστουργηματικός δεδομένου ότι όσες φορές και να τον ακούσεις ανακαλύπτεις καινούρια πράγματα τόσο ηχητικά, ενορχηστρωτικά, εννοιολογικά ή σε θέματα μίξης. Είναι ένας ποπ-ροκ δίσκος κάτω από την επιφάνεια του οποίου κρύβεται ένας ωκεανός ηχοχρωμάτων. Επίσης, πρόκειται για μία υπερπαραγωγή Χολιγουντιανών διαστάσεων που ηχογραφήθηκε σε πάμπολλα σημεία και για την δημιουργία του συνετέλεσε μία πλειάδα ατόμων, μουσικών και μη.
Σας παραπέμπω στο πλήθος των συντελεστών οι οποίοι με το πέρασμα του χρόνου ξεχνιούνται με συνέπεια με την πάροδο των ετών όλοι απλά να θυμούνται το όνομα του καλλιτέχνη στο εξώφυλλο!
https://en.wikipedia.org/wiki/The_Wall
Θα είχε δημιουργηθεί όμως αυτό το αποτέλεσμα χωρίς την δουλειά των συμπαραγωγών Bob Ezrin και James Guthrie. Για όσους γνωρίζουν από δισκογραφία οι παραγωγοί είναι οι αφανείς ήρωες οι οποίοι όμως παίζουν καταλυτικό ρόλο στην δημιουργία ενός άλμπουμ ή ενός τραγουδιού. Οι ενέργειές τους μπορούν να μεταμορφώσουν ένα τραγούδι σε αριστούργημα ή να το καταστρέψουν. Οι παραγωγοί είναι εξίσου σημαντικοί με τους καλλιτέχνες. Με ποδοσφαιρικούς όρους οι παραγωγοί είναι οι προπονητές των μουσικών κατά την διαδικασία της ηχογράφησης. Και για να σας δώσω ακόμα ένα παράδειγμα, δουλειά του παραγωγού είναι να σκεφτεί ότι π.χ. στο “Run like hell” χωράνε bongos και congas τα οποία έπαιξε η Bobbye Hall (ψάξτε το βιογραφικό της!!!..πραγματικά, τι ευφυέστατη ιδέα να ηχογραφηθούν κρουστά σε αυτό το ροκ κομμάτι!).
Για να συνεχίσω όμως από εκεί που ξεκίνησα…Γνωρίζει κανείς ότι ο Jeff Porcaro των Toto έπαιξε στο “Mother”, ότι στα δεύτερα φωνητικά συμμετείχε ο Bruce Johnston των Beach Boys (συγκροτηματάρα-εξπέρ του είδους – στα δεύτερα φωνητικά αναφέρομαι), ότι κλασική κιθάρα στο “Is There Anybody Out There?” παίζει ένας Joe di Blasi που λανθασμένα στην αρχική κυκλοφορία είχε καταγραφεί ως Ron Di Blasi; Θα ήταν ίδιο το αποτέλεσμα αν την ορχήστρα δεν την είχε αναλάβει ο Michael Kamen (για όσους πάλι δεν τους λέει κάτι το όνομα διαβάστε το βιογραφικό του…σίγουρα έχετε ακούσει κάποια από τις μουσικές του σε μία από πολλές ταινίες στις οποίες έχει συνθέσει soundtrack). Μπορώ να γράψω κι άλλα (όπως για την σχολική χορωδία που τραγούδησε στο “Another brick in the wall 2”) πάρα πολλά για το πως το πλήθος και η βαρύτητα των συντελεστών προμηνύει στον ακροατή ότι αυτό που θα ακούσει είναι ένα ακριβό έργο τέχνης!
Ένα σημαντικό μάθημα λοιπόν που πήρα από το The Wall προκειμένου να φτιάξω το “Ματωμένο Γαλάζιο” ήταν ότι με φθηνές λύσεις και εκπτώσεις η δουλειά που θα φτιάξεις θα είναι ανάλογου επιπέδου. Ομολογώ ότι τα μεγέθη είναι δυσανάλογα (προς Θεού δηλαδή δεν συγκρίνω τον προϋπολογισμό του δικό μου άλμπουμ με αυτόν του The Wall) απλά διευκρινίζω ότι όταν ξεκίνησα αυτό το εγχείρημα έψαξα με προσοχή με ποιούς θα συνεργαστώ, ποιούς θα είχα παραγωγούς και κυρίως ότι δεν θα έκανα εκπτώσεις τόσο στους μουσικούς που θα έπαιζαν όσο και στο artwork που θα συνόδευε το άλμπουμ.
Επίσης, αυτός ο δίσκος διαψεύδει περίτρανα όλους όσοι ισχυρίζονται ότι πλήκτρα και ροκ είναι δύο κόσμοι παράταιροι. Ο Richard Wright και παρά το γεγονός ότι διένυε μία περίοδο προστριβών με τον Waters σε βαθμό που ουσιαστικά διώχθηκε από το συγκρότημα αλλά ολοκλήρωσε τις ηχογραφήσεις του ως έμμισθο προσωπικό, έγραψε μέρη στα πλήκτρα και στο πιάνο που άλλοτε ενώνονται αρμονικά με τους ήχους των υπόλοιπων οργάνων και της ηλεκτρικής του Gilmour και άλλοτε υπάρχουν ανεξάρτητα. Ακούστε π.χ. το “one of my turns” όπου το πρώτο μισό του κομματιού είναι μόνο πλήκτρα και φωνή!
Το αγαπημένο μου σημείο του άλμπουμ είναι εκείνο που ο πρωταγωνιστής βρίσκεται σε απόγνωση κλεισμένος στο δωμάτιο του ξενοδοχείου:
- Is there anybody out there?
- Nobody Home
- Vera
- Bring the boys back home
- Comfortably numb
Είναι το κομμάτι του άλμπουμ όπου μαζί με το “The Trial” συμμετέχει σε όλο της το μεγαλείο η κλασσική ορχήστρα (χρόνια αργότερα ροκ συγκροτήματα όπως οι Scorpions και οι Metallica θα ακολουθούσαν το παράδειγμα των Floyd…oι τελευταίοι μάλιστα υπό την καθοδήγηση του ίδιου μαέστρου, Michael Kamen).
Πριν κλείσω, αυτό το μεγάλο κεφάλαιο, θα ήθελα να αναφέρω και κάποια πιο συγκεκριμένα τεχνικά στοιχεία που υιοθέτησα από αυτό το άλμπουμ. Το πρώτο είναι η υιοθέτηση παραλλαγών της ίδια μελωδίας. Οι Floyd το κάνουν στο “In the flesh” δύο φορές και στο “another brick in the wall” 3 φορές! Μου άρεσε πολύ αυτή η ιδέα διότι θυμίζει το βασικό θέμα μίας ταινίας… Αποτέλεσε το έναυσμα του να το υιοθετήσω στο “Αυταπάτες” και στο “Εικόνες απ΄το χθες” που ουσιαστικά αποτελούν το ίδιο κομμάτι με διαφορετικούς στίχους και μία διαφορετική συγχορδία στη μελωδική γραμμή!.
Επίσης το διπλό σόλο του “Comfortably numb”! Τι τραγούδι! Το βάζω άνετα στη λίστα με τα 10 διαχρονικά αγαπημένα μου τραγούδια. Το “comfortably numb” λοιπόν έχει δύο σόλο κιθάρας όταν τα περισσότερα ροκ τραγούδια συνήθως έχουν ένα (οι Metallica στο “Nothing else matters” τους μιμήθηκαν)… Αμφότερα σόλο είναι τέτοια που μπορεί κανείς να τα τραγουδήσει. Είναι τόσο χαρακτηριστικές οι μελωδίες. Τέλος, το δεύτερο σόλο του “comfortably numb” θεωρώ ότι είναι ένα σόλο που μπορεί να παιχτεί μόνο και αποκλειστικά μόνο από ηλεκτρική κιθάρα. Είναι ένα σημείο δηλαδή που δεν μπορεί να αποτυπωθεί ισάξια όμορφα από ακουστικό όργανο (προσωπική άποψη)…
Ανακεφαλαιώνοντας, θεωρώ το The Wall ως την απόλυτη ροκ όπερα. Είναι η μοναδική ροκ παράσταση στην οποία δάκρυσα όταν την παρακολούθησα ζωντανά το 2011. Για την ολοκλήρωση του δίσκου εργάστηκαν πάμπολλοι σημαντικοί καλλιτέχνες και εργάτες της τέχνης και αυτό πρέπει να το θυμόμαστε κάθε φορά που ακούμε κάποιο από τα τραγούδια του δωρεάν στο διαδίκτυο. Περιέχει τραγούδια που περικλείουν ένα ευρύ φάσμα του ποπ ροκ όπως π.χ. το ροκ μιούζικαλ “The Trial” που θυμίζει ταινία του Tim Burton. Αυτή η μουσική πληθωρικότητα ήταν κάτι που με ενέπνευσε και για το “Ματωμένο Γαλάζιο”.
Αν είναι κάτι που με στεναχωρεί τώρα που το ξανακούω είναι το γεγονός ότι αυτό το διαμάντι (όπως και το Rumours των Fleetwood Mac) δημιουργήθηκε σε ένα τεταμένο κλίμα, με καυγάδες και ρήξεις μεταξύ των μελών, κάτι που με κάνει να πιστεύω ότι ακόμα και όταν το παρουσίαζαν ζωντανά δεν θα το χαίρονταν όσο θα έπρεπε, εκτός κι αν το έπαιζαν καθαρά για να ευφράνουν την ψυχή τους αφού η θεματική του δίσκου αφορά στα ψυχολογικά ζητήματα ενός “επιτυχημένου” επιφανειακά ροκ σταρ όπως ήταν αυτοί.
από το Nobody home
I’ve got wild staring eyes
I’ve got a strong urge to fly
But I’ve got nowhere to fly to
Ooh, babe, when I pick up the phone
There’s still nobody home
Outside the Wall (λυτρωτικοί υπέροχοι στίχοι τέλους!)
All alone or in twos
The ones who really love you
Walk up and down outside the wall
Some hand in hand
And some gather together in bands
The bleeding hearts and the artists
Make their stand
And when they’ve given you their all
Some stagger and fall after all it’s not easy
Banging your heart against some mad buggers wall
